Een nieuwe vereniging in Frans-Vlaanderen

Vorig jaar werd in Frans-Vlaanderen een nieuwe vereniging opgericht, de ‘Andries Stevenkring’ (afgekort CASK), met zetel in het stadhuis van Kassel. Haar  doel is de Nederlandse taal en cultuur in al haar schakeringen te bevorderen. Een interessant initiatief op een ogenblik dat politieke krachten in Frankrijk het opnemen voor het West-Vlaamse dialect als streektaal in de plaats van het Standaardnederlands.

Wie is Andries Steven?

Andries Steven werd in het Frans-Vlaamse stadje Belle geboren in 1676, de periode dat Frans-Vlaanderen door Frankrijk werd geannexeerd. De streek was toen nog eentalig Nederlands.  Hij overleed op 21 januari 1747. Andries trouwde twee keer en uit beide huwelijken werden tien kinderen geboren. Op 11 juni 1704 werd hij in Kassel tot stadsonderwijzer benoemd, in die tijd een ambt met hoog aanzien. 

Rederijker

Na Michiel de Swaen is Andries Steven wellicht de meest actieve dichter uit de Franse Westhoek.  Men vindt de vele sporen van zijn literaire bezigheden - o.m. een theaterstuk -  terug bij de plaatselijke rederijkerskamers: Hazebroek, Duinkerke, Steenvoorde en Belle. Ook voor de Hoofdgilde - zgn. van de Heilige Geest te Brugge -  schreef hij een tiental gedichten. Hij werd  hofschrijver van de Kasselse rederijkerskamer De Fresieren en nam als kenspreuk “Tot arbeijdt konst verwerckt”.

Voorschriftboek

Als onderwijzer kon Andries Steven de nood aan  een taalleerboek goed  inschatten. Zijn Nieuwen Nederlandschen Voorschriftboek, verschenen in 1714, was meteen een succes. Het kende een veertiental herdrukken, voor het  laatst in 1883, en werd van Artesië tot in Oost-Vlaanderen lang en vlijtig gebruikt. De betreurde taalkundige Cyriel Moeyaert schreef over dit boek*: “De lezer staat verbaasd over de onvoorstelbare taalvaardigheid  van deze Zuid-Vlaming: hij zit nooit verlegen om woordenkeuze rijmen en zegswijzen. Hij kent de mythologie , geschiedenis en aardrijkskunde en de toenmalige klassieke godsdienstleer. Hij schrijft een vrij algemeen Nederlands, soms met voor die tijd typisch Noord-Nederlandse woorden.”

Moeyaert noemt Andries Steven terecht “kennelijk een cultureel Grootnederlander avant  la lettre”.

Doelstellingen

De keuze van Andries Steven als naam  voor de nieuwe Frans-Vlaamse kring zegt veel  over de doelstellingen : het promoten van de Nederlandse taal en cultuur met als doel,  het doen erkennen door de Franse instanties van de Nederlandse taal als streektaal, naast het West-Vlaams. Verder wil de kring zich bezighouden met het onderzoek en  het archiveren van het materieel en immaterieel erfgoed, de  organisatie van conferenties en colloquia, de  uitgave van multimedia publicaties,  het stimuleren van de contacten met Vlaanderen en Nederland,  enz.

Activiteiten

De Covid heeft roet in het eten gegooid, maar de ambities van de CASK zijn er niet kleiner op geworden. De kring geeft al een tweetalige digitale Nieuwsbrief * uit met heel veel weetjes over Frans-Vlaanderen. De nieuwsbrief werd heel goed onthaald en telt na vier nummers al meer dan 1.000 lezers. De CASK probeert ook haar stem te laten horen in de discussie over de tweetaligheid van de gemeenteborden in Frans-Vlaanderen. De CASK pleit voor het gebruik van de Nederlandstalige plaatsnamen in plaats van de soms archaïsch geschreven namen die door sommigen worden voorgesteld.  Zo heeft de kring zich gemengd in het debat over de tweetaligheid van borden in Sint-Winoksbergen. De Andries Stevenkring pleit voor het herstel van de volledige historische naam van de stad, dus niet Bergen, maar Sint-Winoksbergen, n.a.v. het plaatsen van  nieuwe, tweetalige borden.

Wie is wie?

De Andries Stevenkring wordt geleid door mensen die in Frans-Vlaanderen bekend staan voor hun inzet voor de Nederlandse taal en cultuur.

De voorzitter, Damien Top, heeft  in de muziekwereld een stevige reputatie  opgebouwd als tenorzanger, dirigent en als specialist van regionale componisten in de Franse Nederlanden ; Karel Appelmans, bezieler van ‘Euvo’, vereniging die zich  succesvol inzet voor het verspreiden van tweetalige borden op huizen en gebouwen in Frans-Vlaanderen, staat ook  mee  in  de strijd voor tweetalig onderwijs in Frans-Vlaanderen; Gilbert Allermeersch  is de gewaardeerde hoofdredacteur van de Nieuwsbrief.

Frans-Vlaanderen had nood aan een vereniging als de ‘Andries Stevenkring’ als antwoord op de pogingen om het Nederlands in de streek  te marginaliseren ten voordele van de streektaal.  Ik zet me graag in voor deze vereniging  die dezelfde doelstellingen nastreeft als onze Marnixring, en daarom onze volle steun verdient.

 

Wido Bourel, Marnixring Land van Playsantiën

 

*Jaarboek De Franse Nederlanden, 1985, Stichting Ons Erfdeel.

*Interesse voor een proefnummer: vraag het aan bij de secretaris van de Andries Stevenkring : eschryve@yahoo.fr